Eit av dei mest omtalte prosjekta i fensfjordregionen er eit stort steg nærare realisering. Torsdag gav NVE (Norges vassdrags- og energidirektorat) grønt lys til den planlagde vindturbinen på industriområdet i Sløvåg. Turbinen blir blant verdas største, og har ei makshøgde på 275 meter. Maksimal rotordiameter er 250 meter.

Turbinen skal produsere straum både til industriområdet og resten av straumnettet. Forventa årleg straumproduksjon er 55 gigawattimar (GWh). Det tilsvarar eit årleg energiforbruk til ca. 2.750 husstandar.

Grøn omstilling av industrihamna

Det er selskapet Georgine Wind AS som ønsker å bygge vindturbinen. Dei er underlagt det internasjonale selskapet GE Vernova, men planen er at Georgine Wind AS blir overtatt av Wergelandgruppa etter at vindturbinen sin testperiode er over. For GE Vernova er bygging og testing av vindturbinen ein viktig del av arbeidet deira med å få sertifisert ein ny type vindturbin til produksjon av havvind.

Testperioden er på inntil fem år, og NVE gir deretter konsesjon til at turbinen kan driftast i 25 påfølgande år.

Det er Wergelandgruppa som eig industriområdet vindturbinen skal byggast på, og for det lokale selskapet vil satsinga bety mykje for Sløvåg som industriområdet.

– Med tilgang på den føreslåtte turbinen vil Wergeland Group kunne tilby den einaste hamna i Europa med heilt grøn energi til bygging og samanstilling av strukturar for havvind, står det i den opphavelege konsesjonssøknaden.

Wergelandgruppa har ei uttalt satsing på grøn omstilling. På eigne nettsider skriv dei at turbinen vil eliminere behovet for ca 30.000 liter diesel kvar veke.

– Dette er viktig for satsinga inn mot det grøne skiftet og behovet for meir kraft lokalt, seier Irene Kjelby Wergeland i Wergelandgruppa til NRK.

Selskapet anslår at kraftbehovet i industrihamna i Sløvåg i framtida vil vere på kring 30 GWh. Det betyr at det vil vere 25 GWh att til det regionale straumnettet.

Motbør

Men prosjektet har møtt sterk motstand, ikkje minst frå dei som blir næraste naboar til vindturbinen. Med sine maksimalt 275 meter vil den nye turbinen strekke seg langt høgare enn dei største bygningane på fastlandsnorge i dag. Oslo Plaza, som er det høgaste bygget i Oslo, er til samanlikning 117 meter høgt.

I tillegg er mange skeptiske til støyen frå turbinen, og meiner dette kan føre til helseplagar.

Motvind Norge, som er ein organisasjon som kjempar mot vindkraftutbygging, viste i si høyringsuttale til ei helsekartlegging utført blant bebuarar innanfor to kilometer radius til Tysvær vindpark i Rogaland. Undersøkinga vart gjennomført kring to år etter at vindparken starta opp drifta.

40 prosent av dei spurde oppgir i denne undersøkinga at dei er plaga av støy frå vindturbinane, medan 30 prosent seier at turbinane påverkar helsetilstanden deira. Undersøkinga viser eit fall i livskvalitet etter at vindparken vart sett i drift.

Både gjennom høyringsrunde og oppslag i media har ei rekke naboar fortalt at dei fryktar for framtida på heimplassane sine dersom vindturbinen blir ein realitet. Det har også blitt arrangert lokale folkemøte om saka.

– Det store engasjementet og den økte tilslutningen blant folket mot planane om ein "monsterturbin" i vårt nærområde har gitt klar melding om at "gambling" med folks liv og helse ikkje kan gjennomførast. Planene har ikkje eit snev av tanken om det grøne skiftet, men tvert imot ei total rasering av ei bygd, eit nærområde og ein heil region, skriv ein av naboane i høyringsrunden.

– Eg skulle likt å sjå nokon bevise med uknuselege fakta at å vere nabo til denne havvindturbinen er heilt ufarleg. Eg skulle også likt å sjå lokalpolitikarane sin risk/reward-analyse og kva pris som er sett på menneskers helse, skriv ein annan.

Støydebatt

Mange er usikre på kor mykje støy anlegget faktisk vil lage. Til søknaden fekk Georgine Havind AS konsulentselskapet Multiconsult til å utarbeide ei konsekvensutgreiing (KU) og ei eiga helsekonsekvensutgreiing (HKU). Hensikta med desse er å utgreie og vurdere dei ulike konsekvensane knytt til vindturbinen. Støy er ein sentral del av konsekvensbiletet.

Multiconsult tar utgangspunkt i at det "ikke kan dokumenteres helseeffekter som er direkte relatert til støy fra vindturbiner når lydnivået er lavere enn Lden=45 dB".

"Lden" er ei EU-standarisert måleeining for å vise gjennomsnittsstøy gjennom eit døgn. Støynivå på kvelds- og nattestid tel ektra sterkt i denne utmålinga.

Multiconsult skriv samtidig at "kunnskapsgrunnlaget knyttet til både metode for vurdering av helsevirkninger samt eventuelle faktiske helsevirkninger fra vindkraft er fortsatt mangelfullt".

I KU-en står det vidare at støyberekningane viser at ingen hus eller hytter vil bli eksponert for støy over Lden=45 dB. Dersom støymålingar viser at grensa likevel blir overstigen, skal det gjennomførast såkalt "avbøtande tiltak".

I fjor vår sa kommunestyret i Gulen ja til vindturbinen, men eit av vilkåra er at snittgrensa for støy på nattestid blir sett til 37 dB. Kommunen bestilte også ei eiga "forenkla vurdering" av støy og andre helsekonsekvensar frå eit anna konsulentselskap, Norconsult. Dei meiner det er mogleg at støyen kan bli høgare enn det som er lagt til grunn i Multiconsult sine utgreiingar.

NVE stiller som krav til konsesjonen at utbyggarane skal gjennomføre støymålingar, og at det skal gjennomførast tiltak dersom støyen blir høgare enn venta.

Eit anna punkt kritikarane er opptatte av, er omsyn til natur og miljø. Blant anna har vindmøller fleire stader vist seg å vere skadelege for fuglar og flaggermus. Med tanke på desse punkta skal det gjennomførast "etterundersøkingar" for å finne ut om konsekvensane er større enn antatt.

Vegen vidare

Det har vore ein lang prosess, og det er allereie gått halvanna år sidan konsesjonssøknaden vart sendt inn. Som nemnd har kommunestyret i Gulen, med eit knapt fleirtal, sagt ja til planane.

Å få godkjent søknaden hos NVE er eit nytt steg på vegen, men dette er eit vedtak det kan klagast på. Fristen er på tre veker.

Deretter må området omregulerast. I dag kan det berre byggast til 150 meters høgde på området. Kommunen har prøvd å få gjennomført planendringa, ei prosess som også har vore mykje omtalt. Det fyrste forsøket vart avvist av statsforvaltaren på grunn av prosessen kommunen låg opp, men denne avvisinga vart nyleg gjort ugyldig frå statleg hald på grunn av sakshandsamingsfeil.

Det er også i vår blitt startet opp ein ordinær planprosess for å få moglegheit til å bygge turbinen. Dette vil dog ta lengre tid å få gjennomført samanlikna med den forenkla prosessen som det i utgangspunktet vart gått inn for.

Dersom omreguleringa går i orden, og godkjenninga frå NVE blir ståande, ligg alt til rette for utbygginga av den omdiskuterte turbinen. Det siste kravet til NVE er at utbygger skal utarbeide ein detaljplan som detaljert skal beskrive korleis anlegget skal byggast og drivast.

Turbinen er blitt døpt til "Gulavind vindkraftverk".